مهارت ارتباط موثر

اگر انسان ها می دانستند که چگونه با همدیگر ارتباط برقرار کنند قطعا دادگاه ها خلوت تر، کسب و کارها پر رونق تر و زندگی افراد بهتر می شد.

وقتی اسم مهارت ارتباط موثر را می شنویم فکر می کنیم که برقراری ارتباط یک موضوعی است که ما یا بلد هستیم یا نیستیم. 

و کمتر پیش می آید که فکر کنیم چگونه می توانیم توانایی هایمان را ارتقا دهیم.

ولی اغلب وقتی شروع به گفتگو با بقیه می کنیم بعضی اوقات افراد گیج می شوند.

ما یک چیزی می گوییم و شخص دیگر چیز دیگری می شنود و در نتیجه موجب تعارض، ناراحتی و کج فهمی می شود.

این مسئله ممکن است باعث مشکلاتی در خانه، مدرسه، دانشگاه و روابط کاری شما هم شود.

خیلی از ما برای ایجاد ارتباط موثر و صریح نیازمند یادگیری هستیم.

چه درصدد ایجاد ارتباط موثرتر با همسر، فرزند، ریس یا همکاران باشید یادگیری اینگونه مهارت ها باعث می شود روابط شما با دیگران عمیق تر شود و اعتماد و احترام بیشتری بوجود آید.

همچنین از اینکه کارهای تیمی شما بهتر انجام می گیرد و مشکلات شما راحت تر حل میشوند لذت خواهید برد.

ارتباط موثر چیست؟

ارتباط موثر چیزی فراتر از تبادل اطلاعات می باشد.

ارتباط موثر یعنی فهمیدن احساسات و هدف در پشت هر اطلاعاتی می باشد.

جدای از اینکه باید توانایی انتقال پیام را به صورت واضح داشته باشید، باید بتوانید به شیوه ای موثر گوش دهید تا تمامی زوایا و معانی آن چیزی که دارد بیان می شود را متوجه شوید.

مخاطب شما باید مطمئن باشد که شما به خوبی به او گوش کرده اید.

جدای از کلماتی که استفاده می کنید، ارتباط موثر از چهار مهارت تشکیل شده است:

• گوش دادن موثر
• ارتباط غیر کلامی ( زبان بدن )
• مدیریت استرس در لحظه
• قاطعیت به شیوه ی محترمانه

موانع بوجود آمدن ارتباط موثر چیست؟

استرس و احساسات غیر قابل کنترل

زمانی که شما استرس دارید یا اینکه احساسات بر شما غلبه کرده است این امکان وجود دارد که رفتار بقیه را بد متوجه شوید.

همچنین ممکن است علایم غیر کلامی گیج کننده ای را از خود بروز دهید و یا کارهای ناصحیحی را انجام دهید.

برای جلوگیری از تعارض و سو تفاهم ها یاد بگیرید که چگونه خود را قبل از اینکه به مکالمه ادامه دهید آرام کنید.

عدم تمرکز

نمی توانید ارتباط موثری داشته باشید اگر در حال انجام چندین کار همزمان با هم باشید.

اگر در حال چک کردن تلفن خودتان هستید یا دارید برنامه ریزی می کنید که بعدا چی بگویید یا اینکه در رویای خود غرق شده اید خیلی از علائم غیر کلامی و زبان بدن طرف مقابل را متوجه نخواهید شد.

برای ایجاد ارتباط موثر باید از هر چیزی که حواس شما را پرت می کند دوری کنید و بر موضوع تمرکز کنید

زبان بدن متناقض

ارتباط غیر کلامی یا زبان بدن باید آنچیزی که گفته می شود را نشان بدهد، نه مخالف آن.

اگر شما یک چیز بگویید و زبان بدن شما یک چیز دیگری را نشان بدهد، طرف مقابل شما نمی تواند به شما اعتماد کند.

به عنوان مثال شما نمی توانید بگویید “بله” در حالی که سر شما علامت “نه” را نشان می دهد.

مقاله اشتباهات رایج زبان بدن را از دست ندهید

زبان بدن منفی

اگر شما آنچیزی که گفته می شود را دوست ندارید یا مخالف آن هستید احتمال دارد از زبان بدن منفی برای رد کردن نظر طرف مقابل استفاده کنید.

مثلا دست به سینه بایستید یا اینکه هیچ گونه تماس چشمی برقرار نکنید یا حتی با بی حوصلگی پایتان را به زمین بزنید.

شما مجبور نیستید آنچیزی که گفته می شود را دوست داشته باشید یا آن را قبول کنید اما
برای ایجاد ارتباط موثر یا اینکه از جبهه گرفتن طرف مقابل جلوگیری کنید، بسیار مهم است که از زبان بدن منفی خودداری کنید.

مهارت ارتباط موثر ۱: شنونده ی فعال باشید

در زمان برقراری ارتباط با دیگران بیشتر تمرکز ما روی آنچیزی است که باید بگوییم.

در حالی که در ارتباط موثر تاکید عمده بر گوش دادن است تا صحبت کردن.

خوب گوش دادن تنها فهمیدن صحبت ها و پیام ها نیست بلکه فهمیدن احساسات طرف مقابل نیز می باشد.

تفاوت بین شنیدن و گوش دادن موثر

وقتی که شما دارید گوش می دهید – وقتی که درگیر گوش دادن موثر در ارتباط با موضوعاتی است که گفته می شود –
شما آهنگ های ظریف سخنان طرف مقابل را می فهمید و می دانید که او چه احساسی دارد.

وقتی که شما سخنان کسی که دارد سخن می گوید را با دقت گوش می دهید باعث می شود که
او بداند که درک شده است و شما حرف دل او را شنیده اید. این موضوع باعث می شود که ارتباط عمیق تری بین شما شکل بگیرد.

با این نوع برقراری ارتباط شما شاهد کاهش استرس در خودتان و حمایت های فیزیکی و احساسی خوب خواهید بود.

اگر شخصی که با او سخن می گویید آرام است، گوش دادن موثر باعث می شود که شما هم به آرامش برسید.

به همین ترتیب اگر شخص مضطرب است، با گوش دادن موثر به او کمک می کنید که آرام بگیرد و حس کند شما او را درک می کنید.

اگر هدف شما درک و برقراری ارتباط با شخص دیگری است،
گوش دادن موثر به راحتی رخ می دهد ولی اگر موضوع متفاوتی است از راهکارهای زیر برای ارتقا مهارت گوش دادن موثر و در کنار آن ارتباط موثر استفاده کنید.

مقاله مهم گوش دادن موثر را یادتان نرود که بخوانید

هرچه تمرین بیشتری داشته باشید در این زمینه خبره تر خواهید شد

نکاتی برای تبدیل شدن به یک شنونده ی فعال

کل تمرکز خود را روی گوینده قرار دهید.

شما شنونده ی خوبی نخواهید بود اگر دائما در حال چک کردن گوشی موبایل خود باشید و یا در مورد مسائل مختلف فکر کنید.

باید در لحظه باشید تا تمامی مسائل مطرح شده و نکات مهم و ظریف مربوط به زبان بدن و علائم غیر کلامی را دریافت کنید.

اگر سختتان است که بر روی گفته های طرف مقابل تمرکز کنید بهتر است که کلماتی و جملاتی که او می گوید را در ذهن خود مرور کنید.

به این شیوه پیام آنها بهتر در ذهن شما خواهد ماند و به شما کمک می کند که بتوانید متمرکز بمانید.

با گوش راست به آنها گوش دهید:

عجیب و غریب است. درسته! ولی من اشتباه ننوشتم واقعا باید با گوش راست خودتان گوش دهید.

سمت راست بدن به مغز چپ ما متصل است و توسط آن کنترل می شود. و مغز راست هم سمت چپ بدن را کنترل می کند.

مغز چپ ما قدرت آنالیز بهتر وبیشتری برای شنیدن و درک کردن پیام ها دارد تا مغز راست ما.

صحبت های او را قطع نکنید و سعی نکنید که مکالمه را به سمت مسائل مورد علاقه یا نگرانی خود سوق دهید.

با گفتن جملاتی مثل

اگه تو فکر می کنی که این بده پس بیا من بهت بگم چی شده.

گوش دادن برای این نیست که شما منتظر نوبت خودتان باشید تا صحبت کنید.

امکان ندارد شما بتوانید به درستی تمرکز کنید اگر درگیر جمله بندی حرف های بعدی که می خواهید بگویید هستید.

سرآخر کسی که با شما دارد گفت و گو می کند متوجه خواهد شد که ذهن شما درگیر است.

به گفته های طرف مقابل علاقه نشان دهید.

سر خود را به عنوان تایید تکان دهید. به شخص لبخند بزنید و حالت بدن شما باید به شکلی باشد که طرف مقابل حس نکند گارد دارید.

مقاله زبان بدن دست ها را از دست ندهید

از قضاوت کردن خودداری کنید:

برای برقراری ارتباط موثر با افراد مجبور نیستند که به آنها علاقه مند باشید یا اینکه با ایده ها، ارزش ها و طرز فکر آنها موافقت کنید.

و از طرفی تا زمانی که همه چیز را متوجه نشده اید از سرزنش و قضاوت کردن خودداری کنید

سخت ترین ارتباطات حتی زمانی که با موفقیت هم انجام شده باشند ممکن است به نتیجه دلخواه نرسد و یا نتوانیم با طرف مقابل ارتباط بگیریم.

بازخورد دهید

اگر فکر می کنید که صحبت های هم را متوجه نمی شوید بازخورد بدهید.

جملات آنها را تکرار کنید. بگویید اگر درست متوجه شدم شما … یا چیزی که من متوجه شدم … و هر جمله ای شبیه با آن راه هایی عالی برای باز خورد دادن است.

دقیقا همان جملاتی که گفته شد را تکرار نکنید. چون ممکن است که فرد باهوشی به نظر نرسید.

در عوض درک خود را از گفته های طرف مقابل به شکلی که خودتان حرف می زنید بگویید.

برای اینکه نکات مشخصی را متوجه شوید سوالاتی از این قبیل بپرسید:

منظور شما از این جمله که می گویید …. چیست؟ یا بگویید …… آیا منظور شما این است که ….

مهارت ۲: به علایم غیر کلامی دقت کنید.

نحوه ی نگاه شما، گوش دادن و حرکت ها نسبت به بقیه افراد پیام های بیشتری از فقط حرف زدن را به آنها انتقال می دهد.

ارتباط غیر کلامی یا زبان بدن، شامل علائم چهره، حرکات بدن، تماس چشمی،‌ طرز ایستادن، تن صدای شما و حتی سفتی ماهیچه و حالت نفس کشیدن شما می باشد.

بهبود توانایی در فهم ارتباطات غیرکلامی و استفاده از آنها به ما کمک می کند که با دیگر افراد ارتباط بهتری برقرار کنیم

و آنچیزی که می خواهیم و منظور ماست را بهتر انتقال دهیم، موقعیت های چالش برانگیز را  شناسایی کنیم و ارتباط بهتری در خانه و سر کار بوجود بیاوریم.

• شما می توانید ارتباط موثر خود را با اعمال زبان بدن باز بهبود ببخشید.
  مثلا دستان خود را به حالت گارد روی سینه قرار ندهید،‌ به شکل رها شده ای بایستید و روی لبه صندلی بنشینید. با شخصی که صحبت می کنید تماس چشمی برقرار کنید.
• از زبان بدن یا علائم غیر کلامی می توان برای تاکنید و بهبود کلام خودمان استفاده کنید.
  به عنوان مثال دست خودمان را روی شانه ی رفیقمان قرار دهیم و به او به خاطر موفقیتش تبریک بگوییم.
  یا مشت هایمان را به علامت تایید و تاکید به هم بکوبیم

چگونه علائم غیر کلامی مناسبی داشته باشیم؟

از علائم غیر کلامی استفاده کنید که با حرف شما مطابقت داشته باشد نه اینکه با آن تناقض داشته باشد.

اگر شما یک چیز بگویید ولی زبان بدن شما چیز دیگری، کسی که به شما گوش می دهد احساس سردرگمی می کند یا اعتماد خودش به شما را از دست خواهد داد.

مثلا دست به سینه نشستن و سر تکان دادن با گفتن اینکه من با شما موافقم تطابق ندارد.

علائم غیر کلامی خود را با موضوع و زمینه صحبت هماهنگ کنید.

تن صدای شما برای مثال وقتی که یک کودک را مخاطب قرار می دهید با زمانی که گروهی از بزرگسالان را مخاطب قرار می دهید باید متفاوت باشد.

در همین راستا زمینه فرهنگی و حالت روحی طرف مقابل هم مهم است.

از زبان بدن منفی جلوگیری کنید.

بجای آن، از زبان بدن برای انتقال احساسات مثبت استفاده کنید حتی وقتی که آن ها را تجربه نمی کنید.

اگر در مورد شرایط کمی عصبی یا مضطرب هستید – مثل مصاحبه شغلی، ارائه مهمی، یا اولین قرار ملاقات – از زبان بدن مثبت برای القای اعتماد بنفس استفاده کنید. حتی اگر حس شما چیز دیگری است.

بجای اینکه با سر پایین، نداشتن تماس چشمی وارد اتاق شوید سعی کنید که محکم بایستید،

شانه های خودتان را به عقب بکشید، در حال لبخند زدن  و اینکه تماس چشمی دارید وارد اتاق شوید به محکمی دست دهید.

این رفتار باعث می شود که شما اعتماد بنفس بهتری پیدا کنید و طرف مقابل را هم در آسایش قرار خواهی داد.

مهارت ۳:‌ چگونه از استرس رهایی پیدا کنیم؟

تا حالا چند بار پیش آمده که در مخالفت با همسر، بچه ها، رئس، دوستان و همکاران استرس داشته باشید و چیزی را گفته یا انجام داده باشید که بعدا پشیمان شده اید.

اگر سریعا از استرس رهایی پیدا کنید و به شرایط عادی برگردید نه تنها از پشیمانی جلوگیری می کنید بلکه به شخص مقابل هم کمک خواهید کرد که استرس خودش را کم کند.

این موضوع تنها زمانی اتفاق می افتد که شما ریلکس و آرام باشید تا بتوانید بهترین واکنش را نسبت به محیط انجام دهید.

در موقعیت هایی مثل مصاحبه ی شغلی، ارائه های مهم، جلسات پر استرس و فشار، یا معرفی خود به خانواده ی همسر آینده، برای مثال، خیلی مهم است که بتوانیم به بهترین شکل احساسات خود را مدیریت کنیم، به درستی فکر کنیم و به شکل موثر ارتباط برقرار کنیم.

چگونه در شرایط استرس زا ارتباط موثر برقرار کنیم؟

1. از تکنیک به تاخیر انداختن استفاده کنید: سوالی بپرسید که جواب آن تکرار شده باشد و برای خودتان زمان بخرید.
2. برای جمع و جور کردن افکارتان مکث کنید. سکوت هم ضرورتا بد نیست – سکوت باعث می شود که کنترل خودتان را در پاسخ گویی به دست داشته باشید
   به مقاله سکوت در مذاکرات مراجعه کنید (کلیک کنید)
3. یک نکته بگویید و برای آن دلیل و مثال بیاورید
4. خیلی واضح حرف بزنید. در خیلی از موارد آنچه می گویید به همان اندازه مهم است که چطور آن را می گویید
   ویدیو شفافیت در صحبت
5. خلاصه کنید، سپس متوقف شوید
   پاسخ های خود را خلاصه کنید سپس از ادامه ی صحبت خودداری کنید.
   شاید اتاق پر از سکوت شود ولی شما مجبور نیستید برای پر کردن این سکوت به حرف زدن ادامه دهید

چگونه از شر استرس در ارتباطات و مذاکره رها شویم؟

وقتی که مکالمات ما دچار شرایط خاص و استرس زا می شود، به یک چیزی نیاز داریم که به سرعت از شدت شرایط احساسی بکاهد.

با یادگیری کم کردن سریع استرس در لحظه شما به آرامی می توانید با احساسات قوی که شکل گرفته روبرو شوید و به شکل صحیح رفتار کنید.

شرایطی که در آن دچار استرس می شوید را شناسایی کنید.

بدن شما به شما این پیام را می دهد که الان در ارتباط موثر خود دچار استرس شده اید.

آیا ماهیچه و شکم شما منقبض می شود؟

شروع به قلنج شکنی می کنید؟

نفس تان کم می آید؟ یا یادتان می رود که نفس بکشید؟

لحظه ای صبر کنید تا آرام بگیرید

در این هنگام تصمیم بگیرید که آیا می خواهید به مکالمه ادامه دهید یا اینکه آن را به تعویق بیاندازید.

شرایطی برای شوخی و مزاح بوجود بیاورید

اگر از شوخی و مزاح به درستی استفاده شود باعث می شود که از شر استرس رها شوید.

وقتی که شما یا افراد کنار شما خیلی جدی برخورد می کنند، راهی را پیدا کنید که جو را کمی سبک تر کنید.

از نقل قول یا داستانی جالب و خنده دار استفاده کنید.

برای سازش و ملاحضه گری قدم پیش بگذارید

اگر می شود گاهی کمی انعطاف از خود نشان دهید،
در این صورت می توانید شرایطی را بوجود بیاورید که هر دوی شما خوشحال هستید و باعث می شود که کمی سطح استرس شما کاهش پیدا کند.

اگر فکر می کنید طرف مقابل بیشتر از شما به مسئله توجه دارد،
ملاحظه ممکن است ساده تر باشد برای شما و یک سرمایه گذاری خوب برای آينده ی روابط شما

مهارت ۴: قاطعیت داشته باشید

بیان مستقیم و قاطع باعث می شود یک ارتباط شفافی شکل بگیرد و می تواند به افزایش عزت نفس و تصمیم گیری کمک کند.

قاطع بودن یعنی بتوانیم افکار، احساسات و نیازهای خود را با صادقانه و واضح بیان کنیم در حالی که از خود دفاع می کنیم به دیگران نیز احترام بگذاریم.

به هیچ وجه به این معنا نیست که خشن و یا زورگو باشیم.

ارتباط موثر یعنی همیشه دیگران را درک کنیم و هیچگاه به این معنا نیست که در یک بحث پیروز شویم یا دیگران را به قبول نظرات خودمان اجبار کنیم.

چگونه مهارت قاطعیت خود را بهبود ببخشیم؟

1. به خود و داشته هایتان ارزش قایل شوید. اینها همانقدر مهم هستند که مال دیگران مهم است.
2. نیازها و احتیاجات خود را پیدا کنید.
   آنها را بیان کنید بدون آنکه حق دیگران ضایع شود
3. افکار منفی را به شکلی مثبت بیان کنید.
   اشکالی ندارد که عصبانی شوید اما باید احترام را حفظ کنید
4. بازخوردها را به شکل مثبت دریافت کنید.
   اگر از شما قدردانی شد آن را بپذیرید، از اشتباهات خود درس بگیرید و اگر نیاز به کمک داشتید از دیگران درخواست کنید.
5. یاد بگیرید که نه بگویید.
   محدودیت های خودتان را شناسایی کنید و اجازه ندهید دیگران از آن سود ببرند.
   

مقاله ی قاطعیت را بخوانید.